Ngày 28/7/2017 Ủy ban Khoa học,ànbạchànhtrìnhtiếptheocủaamiăngtrắngởViệket qua a Công nghệ và Môi trường phối hợp với Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội đã tổ chức Hội nghị về việc sử dụng amiăng trắng tại Việt Nam và thế giới.

Cần cái nhìn hài hòa về amiăng trắng

Đặt vấn đề tại hội nghị, Chủ nhiệm UB Khoa học, Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng cho biết, với những tính năng ưu việt vượt trội như độ bền cơ học, tính đàn hồi cao, chịu ma sát tốt, chống cháy, ngăn cản vi khuẩn… amiăng trắng được coi là loại nguyên liệu đầu vào hữu ích cho hơn 3.000 sản phẩm.

Tuy nhiên, tại một số nước trên thế giới trong đó có Việt Nam đang tồn tại quan điểm trái chiều liên quan là có nên tiếp tục cho phép sử dụng amiăng trắng một cách an toàn và có kiểm soát hay cấm sử dụng loại sợi này do lo ngại khả năng amiăng trắng gây ung thư cho con người khi tiếp xúc.

Phó Chủ nhiệm UB Các vấn đề xã hội của Quốc hội Bùi Sỹ Lợi cũng khẳng định, Việt Nam đã cấm hoàn toàn sản phẩm amiăng xanh, nâu từ lâu, giờ chỉ bàn đến vấn đề amăng trắng. Theo ông Lợi, việc loại bỏ amiăng trắng cần được nhìn tổng thể cả về góc độ y tế, sức khoẻ, kinh tế nhưng cũng phải hài hoà khi nhìn từ góc độ nhà đầu tư, sản xuất và sức khoẻ người lao động liên quan, có lộ trình rõ ràng, có bước chuyển tiếp công khai với người dân, dư luận.

Nêu ý kiến, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ & Môi trường Lê Hồng Tịnh đặt vấn đề: “Tại sao các nước có nền kinh tế phát triển hơn Việt Nam rất nhiều như Mỹ, Nga, Ấn Độ vẫn sử dụng amiăng trắng? Các nước lớn, đông dân nhất thế giới như Ấn Độ, Trung Quốc và cả 10 nước trong ASEAN đều không cấm sử dụng amiăng trắng. Nhiều loại sản phẩm có chứa amiăng trắng của Nhật vẫn đang được nhập khẩu, sử dụng ở Việt Nam rất nhiều, tiêu biểu như má phanh ô tô, phanh thang máy, quần áo chống cháy, cách điện…”.

Việc sản xuất các sản phẩm tấm lợp với loại vật liệu khác thay thế amiăng trắng cũng đang gặp rất nhiều khó khăn. Ông Tịnh cho biết, UB từng đi khảo sát thực tế tại nhiều nhà máy sản xuất tấm lợp ở Đông Anh, Nam Định, Hải Dương, Yên Bái… thì thấy sản xuất tấm lợp không amiăng giá thành cao, chưa ưu việt như tấm lợp fibro ximăng thông thường.

Phó Giám đốc sản xuất nhà máy tấm lợp Tân Thuận Cường - ông Ngô Thanh Dương cho biết, năm 2008, công ty được thành lập với mục đích đầu tư ban đầu để sản xuất sản phẩm tấm lợp không chứa amiăng trắng. Nhưng sản phẩm không được thị trường trong nước đón nhận và chất lượng kém, tấm thường bị vỡ và cong vênh nên hiện nay sản lượng chỉ chiếm 2% - 3%. Để đảm bảo hoạt động sản xuất và công việc cho công nhân, doanh nghiệp phải chuyển hướng sang sản xuất tấm lợp chứa amiăng trắng.

‘Bài toán’ amiăng cần lời giải đúng

Tại Hội nghị, cũng ghi nhận một số ý kiến tán thành với Kế hoạch hành động quốc gia loại trừ các bệnh có liên quan đến amiăng giai đoạn đến 2020 và định hướng đến năm 2030 do Bộ Y tế xây dựng trên cơ sở khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), theo đó tất cả các loại amiăng đều có nguy cơ gây ung thư.

Với quan điểm “không để người dân bị ốm đau, bệnh tật vì chính môi trường lao động của họ”, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đề nghị cấm sử dụng amiăng từ năm 2020 và có lộ trình phù hợp tính đến việc đảm bảo quyền lợi của các doanh nghiệp chuyển đổi, người lao động và nhân dân bằng các chính sách hỗ trợ của Nhà nước.

Đánh giá từ lĩnh vực y tế, TS.BS Lê Thị Hằng-GĐ Bệnh viện Xây dựng cho biết, từ hoạt động khám sàng lọc bệnh cho công nhân trong ngành sản xuất vật liệu xây dựng liên tục từ năm 1990 đến nay, chưa phát hiện trường hợp công nhân trực tiếp lao động trong nhà máy mắc bệnh ung thư phổi, thực quản, xơ hoá phổi do amiăng. Theo bà Hằng, trước năm 2000, công nghệ sử dụng lạc hậu, nguy cơ phơi nhiễm với người lao động lớn. 10 năm trở lại đây, môi trường lao động đã được cải thiện rất nhiều.

Phó Vụ trưởng Vụ Công nghiệp - Ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Phú Hoa cho biết, là cơ quan được giao tham mưu chính sách, Ban đã yêu cầu Bộ Y tế và 4 bộ ngành, cơ quan khác báo cáo về vấn đề này.

Các báo cáo trả lời đến thời điểm này chưa đủ căn cứ để trả lời cho các câu hỏi như: Cấm amiăng để sản xuất tấm lợp hay cấm luôn việc sử dụng các sản phẩm chứa amiăng? Nếu chỉ cấm vật liệu này trong sản xuất tấm lợp thì vô hình chung chính sách dẫn tới triệt tiêu sản xuất trong nước nhưng lại tiếp tục cho nhập khẩu và sử dụng các sản phẩm chứa amiăng từ các nước vẫn dùng loại vật liệu này. Việc đó có tạo ra môi trường bất cạnh tranh?

Còn nếu cấm tất cả các sảm phẩm chứa amiăng thì có khả thi không vì hiện đang có rất nhiều sản phẩm có amiăng trắng như bộ phận cách nhiệt của các lò sản xuất công nghiệp, má phanh ô tô, phanh thang máy… ?

Bà Bùi Thị An - đại biểu Quốc hội khóa XIII kêu gọi hãy đến Nhật, Úc để nghiên cứu chứ không nên đến những nước vẫn đang xuất khẩu, bán amiăng trắng như Nga, Karzackstan vì người bán không đi nói xấu sản phẩm của mình.

Tuy nhiên, đáp lại cảnh báo này, những ý kiến nghi ngại khác cũng được đưa ra rằng, Úc, Nhật hiện đang là những nước cần tiếp thị mạnh mẽ cho loại vật liệu thay thế cho amiăng mà họ đang sản xuất, liệu nghiên cứu có đảm bảo khách quan?

Thanh Loan