Ngày 4/4,ùiHoàiSơnquotCầnxemxétvănhọclàmộtngànhcôngnghiệpvănhóbảng xh la liga tại Hà Nội, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) tổ chức Hội thảo lấy ý kiến xây dựng Nghị định quy định về khuyến khích phát triển văn học.

Đây là một văn bản quản lý Nhà nước có ý nghĩa chiến lược đối với sự phát triển của nền văn học Việt Nam trong bối cảnh mới.

Tại sự kiện, ông Tạ Quang Đông - Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL - nhấn mạnh, trong thời đại ngày nay, khi thế giới bước vào kỷ nguyên số, văn học đang có những sự chuyển mình mạnh mẽ. Các nền tảng xuất bản điện tử, sách số, văn học mạng, trí tuệ nhân tạo… đang đặt ra những thách thức và cơ hội mới cho người cầm bút.

Theo ông Đông, văn học không chỉ đơn thuần là những trang giấy mà đã mở rộng ra các hình thức thể hiện đa dạng hơn, tiếp cận đông đảo công chúng hơn, nhưng đồng thời cũng đặt ra yêu cầu về việc bảo tồn giá trị nghệ thuật và định hướng sáng tạo trong một môi trường đầy biến động.

"Hiện nay, chúng ta đã có nhiều chính sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển văn học nhưng thực tế cho thấy vẫn còn những khoảng trống và thách thức. Đó là chưa có cơ chế tài trợ, đặt hàng sáng tác đủ mạnh để tạo điều kiện cho các nhà văn theo đuổi những đề tài lớn, có giá trị tư tưởng và nghệ thuật cao.

Các trại sáng tác chưa thực sự phát huy hiệu quả, chưa tạo ra được nhiều tác phẩm có sức ảnh hưởng rộng rãi, khiến nhiều tác phẩm hay chưa đến được với đông đảo công chúng trong và ngoài nước", ông Đông nhận định.

Trong quá trình xây dựng, Bộ VH-TT&DL đã đưa ra dự thảo lần 2 Nghị định quy định về khuyến khích phát triển văn học gồm 34 điều trong 7 chương.

Ông Đông cho rằng, trong bối cảnh hội nhập quốc tế và cách mạng công nghiệp 4.0, việc xây dựng một hành lang pháp lý để khuyến khích phát triển văn học trở nên cấp thiết, đảm bảo văn học vừa giữ vững truyền thống, vừa tiếp cận những xu hướng sáng tạo mới.

"Dự thảo nghị định lần này là bước tiến quan trọng trong việc thể chế hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước, tạo hành lang pháp lý thuận lợi hơn nữa cho sự phát triển của văn học Việt Nam", Thứ trưởng Tạ Quang Đông bày tỏ.

Tại hội thảo, hầu hết các nhà nghiên cứu, nhà văn, đại diện đơn vị xuất bản, những người hoạt động trong lĩnh vực văn học đều khẳng định chủ trương xây dựng Nghị định quy định về khuyến khích phát triển văn học là cần thiết để thúc đẩy văn học Việt Nam phát triển bền vững, có nhiều tác phẩm giá trị.

Tuy nhiên, nội dung các quy định cần chặt chẽ, thiết thực, đồng bộ với hệ thống văn bản pháp luật hiện hành.

Phát biểu tại sự kiện, PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội - góp ý, khi xây dựng Nghị định quy định về khuyến khích phát triển văn học, Ban soạn thảo cần xem xét văn học như là một ngành công nghiệp văn hóa. Bởi không chỉ đóng góp cho ngành xuất bản, văn học còn là đầu vào cho các ngành điện ảnh, sân khấu, âm nhạc, múa…

"Nội dung nghị định phải hướng tới xây dựng hệ sinh thái văn học, gồm các hoạt động sáng tác, hỗ trợ sáng tác, quảng bá tác phẩm, kết nối với các ngành công nghiệp văn hóa khác. Đồng thời chú ý đầu tư công nghệ cho hoạt động sáng tác và phổ biến tác phẩm văn học", PGS.TS Bùi Hoài Sơn nói.

NSND Vương Duy Biên - Phó Chủ tịch chuyên trách Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL - bày tỏ băn khoăn về việc Nghị định quy định khuyến khích phát triển văn học ra đời có bị chồng chéo với các nhiệm vụ của các hội nghề nghiệp.

Ngoài ra ông Vương Duy Biên cũng chỉ ra, nghị định này là để khuyến khích phát triển văn học nhưng nếu nghị định ra đời mà phong trào văn học không lên, không có tác phẩm xuất sắc thì đây là một thách đố với Bộ VH-TT&DL.

PGS.TS Phạm Xuân Thạch - Trưởng Khoa Văn học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) - cho rằng, nếu quy định phải thông báo với cơ quan quản lý Nhà nước về cuộc thi, các trại viết thì nghị định chỉ cần quy định về việc thông báo công khai, minh bạch trên các phương tiện truyền thông chính thống về các hoạt động nói trên là đủ.

Theo ông Thạch, nghị định nên mở rộng Nhà nước đầu tư, hỗ trợ các tác phẩm có khuynh hướng tiến bộ, tích cực trong đời sống thay vì chỉ hỗ trợ các tác phẩm phục vụ nhiệm vụ chính trị. 

Nhà văn Đặng Thị Thúy - Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hải Phòng - nêu rằng, dự thảo nghị định chưa đề cập đến cơ chế, chính sách, quy định cụ thể cho việc khuyến khích, phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng tài năng văn học.

"Đối với các cuộc thi viết, nên quy định rõ hơn về tiêu chí giám khảo, tránh tình trạng nhà thơ chấm tác phẩm văn xuôi...", bà Thúy thẳng thắn.