Thiết bị cảnh báo lũ quét:

Đó là một sáng chế mới của Viện Khí tượng thuỷ văn và Môi trường.

Để tìm hiểu về thiết bị này,ềndẫntínhiệubằngsóngdiđộbong đa hôm nay chúng tôi đã có cuộc trao đổi với Tiến sĩ Nguyễn Viết Hân, Phó trưởng phòng Nghiên cứu Thí nghiệm Công nghệ Đo đạc Khí tượng Thủy văn và Môi trường, Viện Khí tượng thuỷ văn và Môi trường, tác giả của thiết bị. TS Hân cho biết: “Thiết bị này được “đặt tên” là VH-022R, đã lắp đặt thí điểm từ tháng 3/2007, đến nay sau hơn 15 tháng vẫn hoạt động ổn định, đảm bảo các thông số thiết kế. Hiện VH-022R đã có ở các tỉnh Yên Bái, Lào Cai, Hà Tĩnh, Ninh Thuận dùng cho việc đo mưa và cảnh báo lũ quét. 

Lũ quét là hiện tượng thiên tai bất ngờ và gây tác hại rất lớn, nhưng từ trước đến nay, công tác dự báo kiểm soát của chúng ta đang ở mức độ nào, thưa ông?

Việc kiểm soát lượng mưa có ý nghĩa rất quan trọng trong nghiệp vụ của ngành Khí tượng Thủy văn (KTTV), nhằm phục vụ công tác nghiên cứu khoa học, quy hoạch và phát triển của hầu hết các ngành kinh tế quốc dân cũng như an ninh quốc phòng. Cường độ mưa quá lớn là nguyên nhân chính của các loại hình thiên tai như lũ lụt, lũ quét. Mạng lưới đo mưa của ngành KTTV có số lượng khá lớn, được tổ chức chặt chẽ, nhưng hầu hết thiết bị còn lạc hậu và chưa tự động hóa, do đó rất khó dự báo khả năng lũ quét xảy ra trong thời gian ngắn.

Vậy đây có phải là động lực để thiết bị cảnh báo lũ quét ra đời?

Có thể nói như vậy. Bước đột phá đầu tiên, năm 2003 chúng tôi bảo vệ và thực hiện đề tài cấp cơ sở về tự động hóa thiết bị đo mưa. Năm 2005 được chấp nhận đề tài “Xây dựng hệ thống đo mưa thời gian thực tại lưu vực sông Ngàn Sâu-Ngàn Phố” (Hà Tĩnh). Các đề tài trên đã được nghiệm thu và đánh giá khá cao. Nhưng trong quá trình thực nghiệm tại các địa phương có địa hình phức tạp những công nghệ đo đạc dự kiến và truyền tin hữu tuyến (thế hệ 1) bộc lộ nhiều nhược điểm và cần phải chuyển sang công nghệ mới hiện đại hơn (thế hệ 2), đồng thời đáp ứng truyền tin hữu tuyến và vô tuyến (có thể sử dụng mạng truyền tin di động và vệ tinh Inmasat, Vinasat). Các sản phẩm đầu tiên của thế hệ thứ hai đã được hoàn thiện từ đầu năm 2006, sau đó được lãnh đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường đánh giá khả quan.

Các thiết bị đo mưa của thế hệ thứ hai qua từng bước thử nghiệm được cải tiến, hoàn thiện. Đến nay với phiên bản thứ 8, các tính năng của thiết bị đo mưa VH-022R đã đạt được yêu cầu dự kiến. Thiết bị đã được kiểm định chất lượng tại Trung tâm đo lường Việt Nam (cấp Nhà nước) và Trung tâm Mạng lưới KTTV&MT (cấp ngành) và đạt yêu cầu chất lượng đo đạc.

Xin ông giới thiệu vài nét sơ lược về thiết bị này?

Thiết bị đo mưa VH-022R gồm các bộ phận chính: bộ cảm biến lượng mưa, pin mặt trời, loa báo động, bộ giá lắp đặt; bộ hiển thị và xử lí số liệu VH-022R (Datalogger do Viện KTTV&MT chế tạo). Có hai phương án lắp đặt thiết bị: Một là các bộ phận của hệ thống thiết bị được lắp đặt ngoài trời, dùng cho những nơi không có nhà trạm. Nhược điểm là khi cần quan trắc mưa, bắt buộc quan trắc viên phải ra ngoài trời. Hai là lắp đặt bộ hiển thị và xử lý số liệu trong nhà trạm, rất tiện lợi cho quan trắc viên khi đọc số liệu mưa (không phải đi ra ngoài khi mưa gió).