Theấthiệnnhiềubệnhlạdobiếnđổikhíhậbảng xếp hạng bàn thắng ngoại hạng anho các nhà khoa học, biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến sự thay đổi sinh thái, gâyra một loạt yếu tố có thể làm trầm trọng thêm, tràn lan một loạt các bệnh mới(bệnh Zoonotic).

Mối nguy do bệnh truyền nhiễm từ động vật

Viện Nghiên cứu y học Bộ Y tế Malaysia công bố trong số 1.400 loài được biết đếncủa các sinh vật gây bệnh truyền nhiễm cho con người, 61% là bệnh zoonotic. Độngvật hoang dã và động vật nuôi là những loài chủ chốt gây ra bệnh Zoonotic từnhững sinh vật không rõ trước đây, có thể xuất hiện trong con người.

Chẳng hạn như tại Malaysia, sự kết hợp giữa yếu tố El Nino và sự phá hủy của conngười gây cháy rừng, phá hủy hệ sinh thái đã khiến loài dơi và quạ mang virusparamyxo kỳ lạ. Virus Nipal gây ra bệnh viêm não mới tại Malaysia trong ba thángđã làm 283 trường hợp mắc, 105 người chết.

Tương tự, Hội đồng nghiên cứu Y khoa và Y tế quốc gia Úc cũng cho biết một sốbệnh nhiễm khuẩn lây qua đường trung gian mang tính chất địa lý đã gia tăngtrong những năm gần đây cùng với sự nóng lên trong khu vực như sốt rét ở khu vựccao nguyên Đông châu Phi, viêm não do ve truyền ở Thụy Điển, bệnh Lyme ở Canada,bệnh sán máng ở miền Đông Trung Quốc và châu Âu, bệnh lưỡi xanh do virus ở châuÂu.

Đặc biệt, các bệnh nhiễm khuẩn lây truyền thành từng đợt sang người từ các nguồnđộng vật di cư như bệnh sốt Tây sông Nile (hiện đã có cả ở Mỹ và Canada - chimlà vật chủ), bệnh Sosots thung lũng Rift Kenya (đại gia súc), virus sông Ross Úc(chuột túi)...

Đại dịch Ebola phủ bóng đen khắp toàn cầu. Ảnh: Theo ibtimes.co.uk

Hay mới đây, cả thế giới ‘rung chuyển’ vì đại dịch Ebola được ví như một ‘cơncháy rừng’ phủ bóng đen âm u của nỗi lo lắng và sợ hãi toàn thế giới. WHO cảnhbáo tỉ lệ tử vong do Ebola có thể lên đến 90%. Ebola lây từ động vật sang ngườivà từ người sang người. Động vật được xác định là vật chủ mang virus là dơi, cụthể ở đây là dơi quạ ăn quả.

Gia tăng bệnh truyền nhiễm và rối loạn cơ thể

Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu mà cụ thể là sự nóng lên toàn cầu tạo điều kiệncho nhiều dịch bệnh hoành hành, trở thành cơn ác mộng của nhiều nước có khí hậunhiệt đới.

Các căn bệnh sốt rét, sốt xuất huyết lan truyền do tác nhân truyền bệnh là muỗi- loài sinh vật không thể sống trong điều kiện nhiệt độ thấp như ở nhiều nướcphương Tây. Bệnh dịch tả hay nhiều bệnh đường ruột khác cũng vậy, chúng lây lantừ nước uống nhiễm bẩn trong mùa mưa và hoành hành chủ yếu ở những nước đangphát triển.

Vấn đề thiếu chất dinh dưỡng, căng thẳng, những rối loạn của cơ thể do nhiệt độtăng cao… cũng có chiều hướng gia tăng và có mối quan hệ khá mật thiết với biếnđổi khí hậu.
Bệnh truyền nhiễm, thiếu chất dinh dưỡng, căng thẳng, những rối loạn của cơ thểdo nhiệt độ tăng cao… các loại bệnh trên ở con người đang có chiều hướng tăngcao và có mối quan hệ khá mật thiết với biến đổi khí hậu.

Diễn biến dịch bệnh Việt Nam phức tạp hơn

Trong khoảng chục năm trở lại đây, ở Việt Nam tình hình dịch bệnh cũng gia tăngvà diễn biến phức tạp hơn.

PGS. TS. Trần Đắc Phu, Cục trưởng Cục Quản lý môi trường Y tế (Bộ Y tế) chobiết, có sự liên quan mật thiết giữa một số bệnh dịch phát hiện trên người vàcác tác động của biến đổi khí hậu trong thời gian gần đây. Trong đó, nổi cộm làcác bệnh truyền nhiễm, thiếu chất dinh dưỡng, căng thẳng, bệnh do nhiệt độ tăngcao...

Còn theo PGS.TS Nguyễn Huy Nga, Nguyên Cục trưởng Cục Quản lý Môi trường Y tế(Bộ Y tế), các dịch bệnh như sốt xuất huyết, tay chân miệng đều do ô nhiễm vệsinh môi trường. Ngoài ra, việc nguồn nước bị ô nhiễm, nhiệt độ tăng, nước biểndâng cao, lượng mưa thay đổi, tạo điều kiện cho vi trùng, vi khuẩn phát triển,muỗi gia tăng khiến cho bệnh sốt xuất huyết, sốt rét cũng tăng cao. Việc ô nhiễmnguồn nước khiến cho dịch bệnh đường tiêu hóa bùng phát. Ô nhiễm khí hậu, khóibụi khiến cho các bệnh về phổi như lao, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, hen… khôngngừng gia tăng.

Tháng 4/2014, Việt Nam xuất hiện dịch sởi nặng nhất trong hàng thập kỉ. Ảnh: Theo zing.vn

Một nghiên cứu về gánh nặng về tăng nhiệt độ đối với con người đã được thực hiệntại Đà Nẵng trong 10 năm cũng cho thấy, hiện tượng ‘sóng nhiệt’ gia tăng với sốngày nắng nóng trên 35 độ C đã tác động tiêu cực đến sức khỏe con người đặc biệtlà cư dân đô thị. Các loại bệnh như: mất ngủ, ăn uống kém, da khô, nóng, khóthở, chóng mặt, nhức đầu… ở người dân ghi nhận ngày một nhiều hơn. Nhiệt độ tăngtác động trực tiếp đến những người lao động ngoài trời, làm giảm năng suất côngviệc, khiến người lao động mất tập trung, tai nạn nghề nghiệp tăng.

Trước thực trạng trên, Việt Nam đang nỗ lực triển khai các kế hoạch hành độngứng phó với biến đổi khí hậu, cảnh báo các nguy cơ, tăng khả năng ứng phó vớithiên tai thảm họa…, để giảm thiểu tối đa ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến sứckhỏe cộng đồng nói riêng và nền kinh tế nói chung.

D.Minh(tổng hợp)